Oleh: Nur Iwani Binti Zahari 2014229022
PENGENALAN
Ibnu Sina hanyalah nama gelaran atau nama sebenar beliau
ialah Syeikhur Rais, Abu Ali Husein bin Abdillah bin Hasan bin Ali bin Sina.
Gelaran lain yang diberikan kepada beliau ialah Avicenna atau Bapa Perubatan
Islam. Ibnu Sina dilahirkan sekitar 980 M atau 370 H di Afshana di mana
terletak berdekatan Bukhara iaitu ibu kota Samanid Empire atau sekarang lebih
dikenali sebagai Uzbekistan.
Pada usia 5 tahun, Ibnu Sina mula mempelajari Al-Quran
dan beliau berjaya menghafaz Al-Quran pada usia sangat muda iaitu 10 tahun.
Beliau juga mempelajari pelbagai ilmu lain seperti ilmu fikah, ilmu hisab, ilmu
sains, ilmu astronomi, ilmu muzik, ilmu fizik, ilmu kimia, ilmu sastera, ilmu
falsafah, ilmu geometri dan banyak lagi. Beliau mula mempelajari ilmu perubatan
pada usia 16 tahun melalui perkhidmatan dan rawatan orang sakit. Pada usia 18
tahun pula, beliau telah menjadi “Doktor Di Raja”.
Karya Ibnu Sina yang paling terkenal ialah Al Qanun fi
al-Tibb iaitu mengenai Peraturan Perubatan.Karya ini mempunyai 14 jilid dan
mengandungi pelbagai himpunan ilmu perubatan. Antara karya-karya beliau yang
lain ialah Al-Majmu iaitu karya pertama beliau mengenai ilmu pengetahuan, Fi
Aqsam al-Ulum al-Aqliyah iaitu tentang pembahagian ilmu-ilmu rasional, Illahiyat
iaitu bidang metafizik mengenai ilmu ketuhanan, Kitab an-Nayat iaitu bidang
psikologi mengenai kebahagiaan jiwa dan Risalah fi-Asab Huduts al-Huruf iaitu
tentang sebab terjadinya huruf dan banyak lagi karya karya termasyhur beliau.
KEPERIBADIAN IBNU SINA
Ibnu Sina ialah
seorang yang taat pada perintah agama.Beliau tidak pernah lupa untuk berdoa
kepada Allah SWT terutamanya apabila beliau menghadapi sesuatu masalah dan
mencari jalan untuk menyelesaikan masalah tersebut.Beliau juga rajin ke masjid
untuk beribadah dan berdoa memohon petunjuk daripada Allah SWT.Kita patut
mencontohi perwatakan Ibnu Sina.Ini kerana, manusia zaman sekarang hanya
ingatkan Tuhan mereka dikala mempunyai kesulitan atau masalah dalam hidup.
Ibnu Sina juga
seorang yang sangat tekun.Beliau tekun mempelajari pelbagai bidang ilmu yang
sangat luas.Antara ilmu yang dikuasai beliau ialah ilmu perubatan, ilmu
falsafah, ilmu fizik, ilmu hisab, ilmu geomatik, ilmu geografi, ilmu kimia, dan
banyak lagi.Yang paling menarik ialah beliau pernah membaca buku metafizik
karangan Aristotle sebanyak 40 kali.
Seterusnya, Ibnu
Sina ialah seorang yang sangat inovatif.Beliau banyak melakukan penyelidikan
dan menghasilkan karya dalam pelbagai ilmu terutamanya dalam bidang perubatan.
Beliau juga seorang yang tidak pernah berputus asa dan beliau akan berusaha
bersungguh sungguh mempelajari apa jua ilmu tanpa mengenal erti penat lelah
sehinggalah berjaya.
KARYA IBNU SINA
Ibnu Sina telah menghasilkan pelbagai karya.Beliau
menghasilkan sebanyak 250 buah karya dan karya beliau masih kekal sehingga hari
ini.116 buah karya daripanya ialah mengenai ilmu perubatan.Kebanyakan karyanya
ditulis dalam Bahasa Arab dan ada beberapa karyanya ditulis dalam Bahasa
Parsi.Karya pertama yang dihasilkan beliau ialah Al-Majmu.Al-Majmu adalah karya
yang ditulis mengenai pelbagai ilmu pengetahuan.Karya Ibnu Sina yang paling
termasyur ialah al Qanun Fitt Tibb atau terjemahannya ialah Peraturan
Perubatan.Karya ini mempunyai 14 jilid dan mengandungi himpunan pelbagai ilmu
perubatan.Karya Qanun itu telah mempunyai pengaruh yang asas dalam ilmu
perubatan di Eropah pada zaman Renaissance dan telah menjadi buku rujukan yang
utama di universiti Eropah hingga ke abad 17 M. Karya ini telah diterbitkan di
Rom pada tahun 1593 sebelum dialihkan bahasa ke dalam Bahasa Inggeris yang
berjudul Precepts of Medicine. Karya ini dicetak dalam 15 bahasa dalam masa 100
tahun dan terus dicetak sehingga abad ke 19 dan digunakan
leh para pelajar perubatan.
Ibnu Sina juga
telah menghasilkan sebuah buku yang berjudul al-Adwiyat al-Qalbiyyah atau
terjemahan Inggerisnya ialah The Remedies of the Heart.Buku ini mengandungi
sajak mengenai perubatan. Beliau telah memperkenalkan dan menghuraikan sebanyak
760 penyakit di dalam buku ini bersama cara untuk mengubatinya. Karya ini bukan
sahaja menceritakan mengenai ilmu perubatan sahaja tetapi turut diselitkan
mengenai pelbagai bidang ilmu yang lain seperti ilmu astronomi, ilmu metafizik,
ilmu agama, ilmu falsafah dan banyak lagi.
Karya Ibnu Sina lain yang terkenal ialah sebuah
ensiklopedia yang berjudul “Kitab As-Syifa”. Karya ini merupakan titik puncak
falsafah dalam Islam.Kitab ini antara lain berisikan tentang huraian falsafah
dengan segala aspeknya. As-Syifa terdiri dari 10 jilid yang membincangkan
tentang fizik, metafizik, dan matematik dalam perbahasan Latin kitab ini
dikenali dengan nama Sanatio atau Sufficienta. Ringkasan kajian dalam As-Syifa
juga dimuatkan dalam buku An-Najat khusus mengulas mengenai fizik dan metafizik
dan dicetak di sebuah percetakan batu di Tehran.Manakala bidang logik dimuatkan
dalam buku Al-Burhan dan terbit pada tahun 1954 di Kaherah.
Kitab lain ialah An-Najah, yang merupakan kitab yang
mengandungi ringkasan dari kitab As-Syifa, kitab ini ditulis oleh Ibnu Sina
untuk para pelajar yang ingin mempelajari asas-asas ilmu hikmah, selain itu
buku ini juga secara lengkap membincangkan tentang pemikiran Ibnu Sina mengenai
ilmu Jiwa.Al Najah terdiri daripada 4 bahagian iaitu logik, fizik dan metafizik
yang dipersiapkan sendiri oleh Ibnu Sina.
Seterusnya, Fi Aqsam al-Ulum al-Aqliyah, yang merupakan
karyanya dalam bidang ilmu fizik. Buku ini ditulis dalam bahasa Arab dan masih
tersimpan dalam pelbagai perpustakaan di Istanbul, penerbitannya pertama kali
dilakukan di Kaherah pada tahun 1910 M, sedangkan terjemahannya dalam bahasa
Yahudi dan Latin masih terdapat hingga sekarang.
SUMBANGAN
Sumbangan Ibnu
Sina dalam ilmu psikologi dimana beliau telah memperkembangkan ilmu ini yang
juga sebahagian daripada bidang perubatan.Beliau telah memperkenalkan ilmu
perubatan psikosomatik atau sangat dikenali sebagai psychomatics medicine pada
hari ini.Dalam pada itu, Ibnu Sina juga telah memperkembangkan ilmu diagnosis
melalui denyutan jantung.Ini adalah untuk mengenalpasti dalam masa beberapa
detik sahaja ketidakseimbangan humor yang berkenaan. Di Pakistan, Afghanistan
dan Parsi, diagnosis ini dipraktikkan oleh para hakim atau doktor-doktor muslim
melalui denyutan jantung. Lagi fakta yang didapati oleh seorang doktor tabii
dari Amerika pada tahun 1981 mengatakan bahawa para hakim di Parsi, Afghanistan,
India dan China sangat berkebolehan dalam denyutan jantung.Ini merangkumi
denyutan kuat atau lemah.Melalui ukuran denyutan jantung seseorang, hakim
mungkin dapat mengetahui dengan tepat penyakit yang dihidapi oleh pesakit
tersebut.
Ibnu Sina adalah doktor perubatan yang pertama merekodkan
bahawa penyakit paru-paru atau pulmonary tuberculosis adalah suatu penyakit
yang berjangkit dan beliau menceritakan dengan lebih terperinci mengenai
tanda-tanda penyakit kencing manis dan punca berlakunya penyakit itu. Ibnu Sina
sangat berminat bidang yang berkisarkan mengenai kesan akal atas jasad dan
telah banyak menulis berkenaan gangguan psikologi.
Perbezaan antara ilmu psikologi barat dan psikologi islam
adalah seperti berikut. Menurut Ibnu Sina, jiwa manusia mempunyai kemampuan
secara teori dan praktikal yang membentuk kecerdikan atau kecerdasan minda.
Menurut beliau, jiwa itu sendiri boleh mencapai idea yang tidak disedari oleh
seseorang melalui perasaan imaginasi dan anggaran.Beliau menganggap kebolehan
tersebut sebagai factor utama kepada tingkah laku.
Dari segi Islam pula berpendapat, pengajian berkenaan
jiwa manusia merupakan aktiviti saintifik yang berguna dan patut digalakkan
sepertimana ilmu pengetahuan yang lain. Menurut Abdul Hamid (1989), penyelidikan
mengenai diri manusia ternyata merupakan jalan yang paling singkat dan paling
pasti kepada mempercayai Tuhan.
Sesetengah ahli psikologi berpandangan bahwa psikologi
telah menjadi sains yang kekurangan subjek utamanya iaitu jiwa.Hassan
Langgulung (1986) menyatakan bahawa kesemua mazhab psikologi dari Barat tidak
mengkaji jiwa tetapi sebaliknya berat kepada kajian tingkah laku.Menurutnya
lagi, dari mana asal dan bagaimana bentuk jiwa tidak dikaji oleh ahli psikologi
barat.
Sumbangan Ibnu Sina dalam bidang falsafah dimana beliau
berpendapat bahawa matematik boleh digunakan untuk mengenal Tuhan.Ahli falsafah
Yunani telah mengemukan pandangan seperti Pythagoras.Pythagoras digunakan untuk
menghuraikan mengenai sesuatu kejadian yang berlaku. Menurut Pythagoras, sesuatu
barangan mempunyai angka dan angka tersebut sangat berkuasa di alam ini.
Menurut pandangan Iman al-Ghazali, beliau telah menyifatkan bahawa fahaman Ibnu
Sina itu adalah sesat dan lebih teruk daripada kepercayaan Yahudi dan Nasrani.
Ibnu Sina sebenarnya tidak pernah menolak tentang
kekuasaan Tuhan.Beliau telah menyatakan dalam buku An-Najah bahawa pencipta yang
dinamakan sebagai “Wajid al-Wujud” ialah satu. Dia tidak berbentuk dan tidak
dibahagikan dalam apa cara sekalipun. Ibnu Sina telah menulis mengenai
pemikiran dan konsep ketuhanan dalam bab Himah Illahiyyah dalam fasal “Tentang
adanya sususan akal dan nufus langit dan jirim atasan”.
Pemikiran Ibnu Sina telah mencetuskan kontroversi dan
telah disifatkan sebagai satu percubaan untuk membahaskan mengenai zat
Allah.Imam al-Ghazali telah membahaskan mengenai pemikiran Ibnu Sina dalam
penulisannya di dalam buku yang berjudul Tahafat al’Falasifah iaitu
terjemahannya ialah Tidak Ada Kesinambungan Dalam Pemikiran Ahli Falsafah.
Walau apa pun pandangan yang dikemukakan, sumbangan Ibnu
Sina dalam perkembangan falsafah Islam tidak mungkin dapat dinafikan. Bahkan beliau
boleh dianggap sebagai orang yang bertanggungjawab menyusun ilmu falsafah dan
sains dalam Islam.Sesungguhnya, Ibnu Sina bukan sahaja unggul dalam bidang
perubatan tetapi kehebatan dalam bidang falsafah mengatasi gurunya sendiri
iaitu Abu Al-Nasr Al-Farabi (al-Farabi).
Pengaruh pemikiran
falsafah Ibnu Sina seperti karya pemikirannya dalam bidang perubatan tidak
hanya tertumpu pada dunia Islam tetapi juga tertumpu di Eropah.Albertos Magnus
adalah orang pertama yang menulis penjelasan lengkap mengenai falsafah
Aristotle.Ia dikenali sebagai perintis utama pemikiran Aristotle Kristian. Dia
mengenalpasti pemikiran ahli falsafah besar Yunani itu daripada buku-buku Ibnu
Sina.Falsafah metafizik Ibnu Sina adalah ringkasan dari tema-tema falsafah yang
kebenarannya diakui dua abad selepasnya oleh para pemikir Barat.
CADANGAN
Kita sebagai
manusia biasa perlulah mempunyai sifat tidak pernah berputus asa dalam apa jua
perkara yang kita lakukan demi untuk mencapai sesuatu matlamat. Sebagai contoh,
Ibnu Sina tidak pernah jemu dan tidak putus asa dalam menuntut pelbagai bidang
ilmu sejak dia masih kecil.Dan sehingga sekarang segala karya beliau digunakan
dalam pelbagai tujuan dan bidang.Ibnu Sina juga adalah seorang tokoh yang perlu
diingati sepanjang zaman.Jika ingin dibandingkan keperibadian Ibnu Sina dan
masyarakat zaman sekarang, ianya sangat jauh berbeza disebabkan dunia sekarang
terlalu maju dan masyarakat semakin malas berusaha untuk mendapatkan sesuatu
ini disebabkan oleh kecanggihan teknologi yang ada.
Seterusnya, kita
perlulah taat kepada perintah agama.Seseorang itu perlu tahu bahawa Tuhan itu
wujud dan sebagai orang Islam kita percaya kepada Allah SWT.Sekiranya kita
ingin berjaya di dunia mahupun di akhirat, semestinyalah kita wajib mengingati
Allah SWT kerana dialah yang memberikan segalanya untuk kita. Tapi untuk
mendapatkan sesuatu bukanlah bergantung kepada Allah semata, kita perlulah juga
berusaha untuknya, Sebagai contoh, Ibnu Sina tidak pernah lupa untuk beribadah
dan berdoa kepada Allah sekiranya beliau mempunyai masalah dan dengan cara
berdoa beliau yakin pasti ada jalan penyelesaiannya.
Selain itu, kita
juga perlu berani mencuba sesuatu yang baru.Setiap orang pasti ada kelebihan
dan kekurangan tersendiri dalam sesuatu bakat.Sebagai contoh, kita mahir dalam
ilmu kimia, tidak salah jika kita ingin menceburi bidang-bidang lain seperti
memasak, perniagaan dan sebagainya.Itulah yang dikatakan berani untuk mencuba
sesuatu yang baru.Contoh yang paling relevan mengenai Ibnu Sina ialah dia
mempelajari dan menceburi pelbagai bidang ilmu kerana beliau tahu ilmu Allah
itu luas.Dia berani untuk belajar dan belajar lebih mendalam dan hasilnya
beliau telah menulis beberapa karya bukan dari segi perubatan sahaja malah
mengenai ilmu-ilmu lain juga.
KESIMPULAN
Kesimpulannya, Ibnu Sina banyak memberikan sumbangan
terhadap peradaban dan tamadun Islam dalam pelbagai bidang ilmu terutamanya
dalam bidang ilmu perubatan.Beliau seorang yang sangat taat kepada perintah
agama, seorang yang tidak mengenal erti putus asa dan seorang yang sangat
inovatif. Oleh sebab itu, beliau akan berusaha bersungguh-sungguh untuk
mempelajari sesuatu ilmu dan tidak mengenal erti penat dan jemu untuk mencapai
sesuatu. Beliau juga akan cuba mencari jalan penyelesaian sekiranya menghadapi sesuatu
masalah kerana beliau yakin setiap masalah pasti ada jalan penyelesaiannya.
Jika tiada sikap ini dalam diri Ibnu Sina, pasti beliau tidak dapat
menghasilkan karya-karya yang wujud sehingga sekarang dan sangat bermanfaat
kepada kita untuk mempelajari pelbagai bidang ilmu dengan lebih meluas.
Justeru, kita sebagai umat Islam perlulah mempunyai
semangat yang kuat untuk berusaha dan mencapai sesuatu yang kita impikan dan
janganlah mudah berputus asa kerana kita perlu yakin Allah itu ada untuk
membantu dan menyokong kita. Seperti Ibnu Sina, beliau bukan sahaja terkenal
dalam bidang perubatan malah hebat dalam bidang-bidang yang lain seperti kimia,
geografi, falsafah, astronomi, metafizik, matematik dan banyak lagi sehinggakan
dapat mengatasi gurunya iaitu Al-Farabi. Kita perlu mencontohi segala sikap
positif yang ada dalam diri Ibnu Sina ini kelak pasti kita akan berjaya.
Pensyarah: Abd Aziz bin Harjin
Tel: 013-400-6206, 011-1070-4212,
04-988-2701
abdazizharjin@perlis.uitm.edu.my
URL: abdazizharjin.blogspot.com
TERIMA KASIH
ReplyDelete